Malo je poznata činjenica da je Krajina u prošlosti imala deset medresa, a od navedenoga broja u Bihaću su se nalazile tri.
Prvu medresu u Bihaću osnovao je na gradskoj otoci Mehmed-paša Bišćević kapetan i muteselim bihaćki.
Imala je 13 soba za softe, predavaonicu, dvije abdesthane, avliju i bašču. Po svom rangu medresa je bila prva škola ovakvog tipa u ovom kraju. Muderisi medrese bile su bihaćke muftije, što znači i prvi auteriteti u islamskim pitanjima. Svršenici medrese su bili imami u cijeloj Krajini, ali i vrhovne šerijatske sudije, muderisi i reisul-uleme.
Medresa je djelovala u razdoblju intezivnih nasrtaja austrijske vojske na „gornju granicu“ i grčevitog otpora Krajišnika novim institucijima i procesu turcifikacije.
Druga medresa u Bihaću podignuta je u junu 1866. godine, od strane građana Bihaća, a na inicijativu Reufbega. Medresa je imala 10 soba za stanovanje i jednu dershanu. Djelovala je i poslije austrougarske okupacije, a profesori su bili bihaćki muftija Ćišić i kasniji reisul-ulema Hafiz Sulejman ef. Šarac.
Treća medresa je izgrađena 1892. godine, tačno na 300-godišnjicu dolaska islama u Bihać. Podignuta je dobrovoljnim prilozima Bišćana, u raskošnom postmaurskom stilu i bila je najljepša zgrada u Bihaću. Imala je 22 prostorije, a u zgradi je projektant predvidio biblioteku i džamiju. Učenici su iz Mehmed-pašine prešli u novu medresu i nastavili školovanje.
Medresa je u prvoj fazi radial od 1892, do 1914. godine, što znači kada su Bošnjaci imali svoj nacionalni preporod na čelu sa Bašagićem i Mulabdićem i kada su stvarali svoje prve političke organizacije. Muderis bihaćke medrese u periodu od 1888, do ,kraja 1914. godine bio je Jusuf ef. Jahić, bihaćki muftija. Do kraja juna 1914. godine, ovu medresu je pohadjalo ili završilo 28 učenika.
Ponovnim otvaranjem medrese 1924. godine ona je jedina medresa u Krajini, na lijevoj obali Une. Osim ovoga, ova medresa je karakteristična i po tome što je od školske 1937/38. godine bila mješovita medresa, školujući i mlade djevojke. Kupovinom velikog kompleksa obradivog zemljišta 1940. Godine, omogućeno je uspješno samoizdržavanje ove ustanove. Profesori ove medrese školovali su se u Istambulu, Kairu i Sarajevu.
Za svjetovne predmete honorarno su angažirani spoljni saradnici i profesori bihaćke gimnazije koja je stajala uz samu medresu. Svršenici medrese, osim moralnog, stručnog i pedagoško-didaktičog obrazovanja, sticali su velike radne navike i dobijali solidne osnove iz oblasti poljoprivrede, povrtlarstva i voćarstva, u čemu su kasnije u svojim džematima prednjačili kao napredni poljoprivrednici. Ovu medresu je samo u medjuratnom razdoblju pohadjalo oko 200 učenika.
Nakon Drugog svjetskog rata, oštećena zgrada medrese je srušena, a zabranjeno je obnavljanje škole u drugim prostorijama u gradu.
Priredio: Nijazija Maslak, muzejski savjetnik
