Kina ubrzano razvija vojne sisteme zasnovane na umjetnoj inteligenciji (AI), uključujući autonomna vozila, takozvane „robotske pse“ i roj-dronove.
Početkom godine javnosti je predstavljen jedan od najnaprednijih prototipova – autonomno vozilo koje pokreće DeepSeek, što je izazvalo veliku pažnju međunarodne zajednice.
Državni odbrambeni gigant Norinco u februaru je prikazao novo vojno vozilo koje može samostalno obavljati borbene zadatke i operacije podrške pri brzinama do 50 kilometara na sat. Ovaj sistem koristi umjetnu inteligenciju kompanije DeepSeek i smatra se ponosom kineske tehnološke industrije.
Predstavljanje tog vozila kineski zvaničnici Komunističke partije (Communist Party) opisali su kao dokaz da Peking (Beijing) uspješno koristi domaće AI tehnologije kako bi sustigao Sjedinjene Države u globalnoj utrci u naoružanju — i to u trenutku kada lideri obje zemlje javno pozivaju svoje vojske da budu spremne za potencijalni sukob.
Sistematski pristup
Prema analizi agencije Reuters, koja je pregledala stotine istraživačkih radova, patenata i vojnih nabavki, Kina provodi sistematski napor da iskoristi umjetnu inteligenciju kao ključnu prednost u budućim ratovima.
Iako su tačni detalji o funkcionisanju nove generacije kineskog naoružanja državna tajna, dostupni dokumenti ukazuju na razvoj tehnologija koje omogućavaju autonomno prepoznavanje ciljeva i donošenje odluka u realnom vremenu na bojnom polju.
Ipak, ne postoje javno dostupni dokazi da su te tehnologije već potpuno operativne niti da su svi navedeni patenti pretočeni u stvarne vojne proizvode.
Huawei čipovi i DeepSeek
Tokom 2025. godine kineska vojska je značajno povećala saradnju s domaćim izvođačima koji koriste isključivo lokalne komponente, poput čipova kompanije Huawei, navodi stručnjak Džejmstaun fondacije (Jamestown Foundation).
Iako Reuters nije mogao samostalno potvrditi sve prijavljene nabavke, brojni oglasi i patenti ukazuju na široku upotrebu Huawei čipova u kineskim vojnim sistemima.
Upotreba modela DeepSeek sve se češće pojavljuje u vojnim tenderima objavljenim tokom 2025. godine, a broj projekata povezanih s ovom tehnologijom raste iz mjeseca u mjesec. Popularnost DeepSeek-a u kineskim vojnim strukturama odražava težnju Pekinga za „algoritamskim suverenitetom“ — politikom smanjenja ovisnosti o zapadnim tehnologijama uz istovremeno jačanje kontrole nad domaćom digitalnom infrastrukturom.
Robotski psi, roj-dronovi i komandni centri budućnosti
Kineski dokumenti sugerišu da vojska razmatra razvoj AI-potpomognutih robotskih pasa koji djeluju u jatima, roj-dronova sposobnih za autonomno praćenje ciljeva, te immersivnih komandnih centara koji koriste napredne simulacije ratnih scenarija.
U novembru 2024. objavljen je tender koji mnogi opisuju kao nešto iz naučne fantastike: robotski psi s ugrađenim AI sistemima koji zajedno izviđaju prijetnje i neutralizuju eksplozivne naprave. Reuters nije mogao potvrditi da li je projekat realizovan, ali je Kina ranije u državnim medijima prikazala „naoružane robopse“ proizvedene u kompaniji Junitri (Unitree) tokom vojne vježbe.
AI u planiranju i analizi ratnih operacija
Pregled vojnih patenata, tendera i istraživačkih radova pokazuje da Narodnooslobodilačka vojska Kine (PLA) i njene pridružene strukture ulažu u AI sisteme koji mogu analizirati satelitske i izviđačke snimke, te automatizovati vojno planiranje.
Kompanija Landšip informacione tehnologije (Landship Information Technology), koja integrira AI u vozila proizvedena od strane Norinco-a, navela je u februaru da njena tehnologija — zasnovana na Huawei čipovima — može prepoznati ciljeve na satelitskim snimcima u realnom vremenu i usklađivati podatke s radarima i avionima.
Istraživači sa Tehnološkog univerziteta u Sijanu (Xi’an Technological University) tvrde da njihov sistem, baziran na DeepSeeku, može za samo 48 sekundi analizirati 10.000 scenarija borbenog sukoba — što bi tradicionalnom vojnom timu zahtijevalo oko 48 sati rada. Reuters, međutim, napominje da te tvrdnje nije mogao nezavisno provjeriti.
Peking obećava "ljudsku kontrolu", ali raste zabrinutost
Dokumenti i tenderi koje je Reuters analizirao ukazuju na brzu militarizaciju umjetne inteligencije u Kini, posebno u oblastima autonomnog izviđanja, prepoznavanja ciljeva i koordinisanih napada dronova s minimalnim ljudskim nadzorom.
Univerzitet Beihang (Beihang University), poznat po istraživanjima u vojnoj avijaciji, koristi DeepSeek kako bi unaprijedio odlučivanje roj-dronova namijenjenih borbi protiv „niskih, sporih i malih“ prijetnji.
Uprkos svemu, kineski vojni lideri javno tvrde da će zadržati ljudsku kontrolu nad svim oružanim sistemima. Međutim, stručnjaci upozoravaju da bi eventualni sukob između Pekinga i Vašingtona (Washington) mogao dovesti do nekontrolisane upotrebe AI-potpomognutog oružja, što izaziva sve veću zabrinutost na globalnom nivou.
Foto: Platforma X
