Bio je to kratkotrajni oružani sukob, neuspješni ustanak protiv jugoslavenske komunističke vlasti koji se zbio na području sjeverozapadne Bosne i susjednih područja u istočnoj Lici i Kordunu.
Iako su većinu ustanika činili Muslimani, odnosno veterani pro-osovinske Huskine vojske koja je nekoliko godina prije djelovala za vrijeme Drugog svjetskog rata, sami pokretači i vođe ustanka su bili Srbi i bivši partizani. Glavni uzrok ustanka je bio ekonomske i socijalne prirode, odnosno nezadovoljstvo politikom prisilne kolektivizacije koju je nastojala provesti narodna vlast.
Posljedice je dodatno otežala teška suša koja vladala te godine. Izbijanju je pripomogla i relativna zabačenost i izoliranost Cazinske krajine, gdje su organizatori mogli tokom mjesec i pol pripremati ustanak, ali i sljedbenike hrabriti fantastičnim pričama o skorom izbijanju Trećeg svjetskog rata i američkoj vojnoj intervenciji.
Propagandu je olakšala i činjenica da među sljedbenicima bune nije postojao niko ko je u kući imao radio aparat, pa su stoga i vijesti u taj kraj dolazile sporo i sa zakašnjenjem.
Ustanak je izbio 6. maja 1950., na Đurđevdan, datum na koji se tradicionalno išlo u hajduke, i zahvatio je srezove Cazin i Velika Kladuša, te Slunj u susjednoj Hrvatskoj.
Ustanici su zauzeli zgrade seljačkih radnih zadruga, te pokušali zauzeti Cazin i Veliku Kladušu, pri čemu su masovno uništavani dokumenti; potom se pokušalo nastaviti napredovanje prema Bihaću.
Pojedini izvori tvrde da su ustanicima podršku pružili i pojedini pripadnici JNA, i to oni koji su tokom sukoba sa Staljinom podržavali SSSR; u Lici su se pak ustanici, među kojima je bilo i bivših četnika, nazvali "kraljevom vojskom" i sudjelovali nadajući se obnovi predratne Kraljevine Jugoslavije pod kraljem Petrom II.
Snage JNA i milicije su djelovale brzo, te su već isti dan ustaničke snage razbijene u okršaju prilikom koga je poginulo najmanje 12 ustanika. Potom je uslijedila akcija čišćenja u kojoj je pohapšeno 714 ljudi. Njih 288 dovedeno je pred vojni sud, koji je izrekao 17 smrtnih kaznih, a sve su izvršene u novembru 1950. godine, pri čemu su strijeljani i Ale Čović i Milan Božić, vođe ustanika. Ostali su bili izvrgnuti strogim zatvorskim kaznama, dok su drugi sudionici obilježeni kao "neprijatelji naroda" te izvrgnuti administrativnim kaznama i raznim oblicima političkog šikaniranja tokom sljedećih godina.
Cazinska buna, koja se zbila u kritičnom trenutku za tadašnji jugoslavenski režim, je bila brzo i efikasno zataškana od strane službenih vlasti.
Događaj je daleko više pažnje privukao među stranim povjesničarima, koji ga ponekad nazivaju posljednjim seljačkim ustankom u povijesti Europe, piše Slobodna Bosna.
